Thứ Hai, 5 tháng 7, 2010
SHIN YUN BOK CAI NHIN TRAO PHUNG VE THE GIOI PHU HOA- My thuat- Nghe thuat- Tin Photo
Shin Yun-bok (1758-1813) là má»™t danh há»a thá»i Joseon* của Hà n Quốc. Những đóng góp của ông cho đến nay vẫn được xem là má»™t cuá»™c cách mạng văn hóa trong há»™i há»a. Bằng thủ pháp chân thá»±c, chi tiết hÆ¡i châm biếm, ông đã phản ánh muôn mặt của Ä‘á»i sống xã há»™i bấy giá», đả phá vẻ giả dối của tầng lá»›p thống trị, bà y tá» Æ°á»›c nguyện khát khao của dân chúng, đồng thá»i ca ngợi cảnh sắc - con ngÆ°á»i quê hÆ°Æ¡ng. Nghiên cứu phong cách của ông, ngÆ°á»i ta thấy rằng nó thuần khiết truyá»n thống, xuyên suốt tác phẩm còn thẫm đẫm những tÆ° tưởng tiến bá»™, má»›i lạ.
http://tin180.com/wp-content/blogs.dir/7/files/2010/07/img20.png
Ở triá»u đại Joseon, nho giáo quy định má»i luáºt tục, lá»… nghi, phép tắc trong đó có việc ngÆ°á»i dân phải trung thà nh vá»›i vua, phải biết giữ phẩm hạnh, ká»· luáºt và kìn nén ham muốn. Nho giáo yêu cầu há»™i há»a phải là công cụ tuyên truyá»n củng cố cho hình ảnh của vua và lá»… giáo. Các há»a sÄ© vì thế phải vẽ sao cho ngÆ°á»i dân xem xong má»—i bức tranh thấy vui tÆ°Æ¡i, thÃch thú vá»›i cuá»™c sống hiện tại, nếu không sẽ bị coi là dung tục. Có nhiá»u há»a sÄ© Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i nhÆ° Kim Hong-do (1745-1806) đã Ä‘i theo Ä‘Æ°á»ng lối nà y song cÅ©ng có ngÆ°á»i nhÆ° Shin Yun-bok lại Ä‘i theo chiá»u hÆ°á»›ng sáng tác tá»± do. Kim Hong-do thÆ°á»ng vẽ cảnh sinh hoạt dân dã an toại: dùng nét bút Ä‘Æ¡n giản miêu tả cảnh nông phu chẳng hạn hò reo vui mừng khi là m việc tại nhà địa chủ (tác phẩm Äáºp lúa). ở há» không bá»™c lá»™ bất cứ sá»± mệt nhá»c, vất vả hay đấu tranh vì quyá»n lợi nà o mà trái lại ai cÅ©ng mỉm cÆ°á»i thá»a mãn, cá» chỉ nhẹ nhà ng, nhà n hạ. Bức tranh chỉ có má»™t mục Ä‘Ãch duy nhất là cho ngÆ°á»i xem thấy được vẻ đẹp của sức lao Ä‘á»™ng, sá»± hòa hợp giữa chủ tá»›.
Ngược lại, Shin Yun-bok thÆ°á»ng vẽ những cảnh Ä‘á»i éo le, cảnh ăn chÆ¡i trụy lạc, Ä‘Ã n đúm của tầng lá»›p thống trị. Ông nhìn quý tá»™c cÅ©ng giống nhÆ° nhìn dân thÆ°á»ng và còn châm biếm, dà dá»m. Trong tranh của ông, ngoà i con ngÆ°á»i còn thấy cảnh quan thiên nhiên; kiến trúc, xe ngá»±a; nhân váºt cÅ©ng được miêu tả vá»›i nhiá»u sắc mặt, dáng vẻ biểu lá»™ nhiá»u mức Ä‘á»™ tình cảm cùng những kiểu tóc, quần áo rá»±c rỡ Ä‘em tá»›i má»™t không gian sống Ä‘á»™ng, hoa lệ. DÆ°á»ng nhÆ° trong má»—i bức tranh, má»™t mặt há»a sÄ© vừa đả kÃch sá»± không nhã nhặn, kém đứng đắn, cợt nhả của nhân váºt, mặt khác lại xuê xoa cho những nghịch cảnh buồn cÆ°á»i hoặc trần tục của há». Ná»™i dung trên tranh thÆ°á»ng giống nhÆ° má»™t vở kịch không có hồi kết.
http://tin180.com/wp-content/blogs.dir/7/files/2010/07/img211.png
Có thể nói nổi báºt trong tranh của ông là hình ảnh phụ nữ quyá»n quý, kỹ nữ và thiếu nữ má»›i lá»›n. Khác vá»›i suy nghÄ© há» phải e lệ, che chắn, nép mình sau những bức tÆ°á»ng, tối ngà y ná»™i trợ và chăm sóc con trẻ, phụ nữ trong tranh Ä‘i lại rất tá»± do và còn là m duyên, khoe diá»…n vẻ đẹp ngoà i Ä‘Æ°á»ng và tham gia các hoạt Ä‘á»™ng vui chÆ¡i giải trÃ. Äiá»u ấy thể hiện phụ nữ Joseon đã có quyá»n hà nh ngang hà ng nam giá»›i. Tranh cÅ©ng cho biết ở thá»i Joseon kỹ nữ rất phổ biến, nhiá»u ngÆ°á»i tham gia ca múa nhÆ° má»™t phong trà o hay hình thức giao lÆ°u. Bấy giá» cÅ©ng lắm nhà cá»a và quán trá» khang trang phục vụ khách là ng chÆ¡i. Và điá»u đặc biệt là nam nữ Ä‘á»u ăn váºn đẹp khác hẳn ngà y xÆ°a. Nữ thÆ°á»ng búi tóc, nhiá»u khi tết tóc buông thõng, kẻ lông mà y và đuôi mắt Ä‘en dà i, tô môi chúm chÃm... mặc Hà n phục truyá»n thống, thêu ren cầu kỳ sặc sỡ. Äiểm qua 30 bức tranh chuyên vá» phụ nữ của ông, trong 70 phụ nữ thì có tá»›i 52 ngÆ°á»i mặc mà u chà m là mà u khó nhuá»™m nhất thá»i đó và là mà u của dân thượng lÆ°u, thà nh thị. Nam giá»›i váºn áo thụng Ä‘á»™i mÅ© chóp loe và nh hà o hoa, cao ráo. Tất thảy lá»™ rõ má»™t thế giá»›i ăn chÆ¡i xa xỉ, Ä‘Ã n đúm.
Há»a sÄ© đã già u công theo dõi và dùng công cụ vẽ chuyên biệt để có thể đặc tả Ä‘iá»u nà y, gồm những cây bút là m từ sợi tÆ¡ và gai dầu cho nét vẽ thanh mảnh và nhiá»u gam mà u hồng, Ä‘á», và ng, xanh, tÃm rất khó kiếm. Tuy nhiên, do khổ giấy thuở ấy nhá» hẹp nên tranh của ông cÅ©ng có khuôn khổ nhá» bé, thÆ°á»ng chỉ là 28,2 x 35,2 cm.
http://tin180.com/wp-content/blogs.dir/7/files/2010/07/img241.png
Sá» sách ghi lại Shin Yun-bok sinh trong má»™t gia đình khá giả, nhiá»u Ä‘á»i là m há»a sÄ© và o khoảng giữa cho tá»›i cuối triá»u Yi Hà n Quốc. Thân phụ là Shin Han-pyeong - má»™t danh há»a của vÆ°Æ¡ng triá»u đã từng vẽ tranh cho vua. Vì luáºt quy định hai cha con không được cùng là m má»™t nÆ¡i nên Shin Yun-bok đã chuyển ra ngoà i vẽ tranh cho giá»›i quyá»n quý. Tranh của ông thể hiện ý chà tá»± do phản ánh những Æ°á»›c mÆ¡ thầm kÃn cÅ©ng nhÆ° sá»± bất bình vá»›i lá»… giáo phong kiến thông qua cảnh các ngÆ°á»i đẹp ở những tÆ° thế khêu gợi và đầy cảm xúc, nhiá»u tác phẩm vá» tình yêu gây sá»± bà n cãi trong giá»›i há»c sÄ© Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i. CÅ©ng vì Ä‘iá»u ấy mà nghe đồn ông đã bị trục xuất khá»i há»a viện Dohwaseo của hoà ng gia.
http://tin180.com/wp-content/blogs.dir/7/files/2010/07/img281.png
Từ danh hiệu Hyewon có nghÄ©a là vÆ°á»n hoa và thá»±c tế nhiá»u tác phẩm của há»a sÄ© vá» phụ nữ, nhiá»u ngÆ°á»i phá»ng Ä‘oán Shin Yun-bok không phải là nam giá»›i. Hà n Quốc đã có bá»™ phim Bức há»a ngÆ°á»i đẹp nói vá» thân thế và sá»± nghiệp của ông. Nhân váºt chÃnh là nà ng Yun-jeong, con gái út của há»a sÄ© Shin Han-pyeong trong má»™t gia đình bốn Ä‘á»i phục vụ hoà ng tá»™c. Nhá» vẽ giá»i, nà ng thÆ°á»ng vẽ há»™ anh trai Shin Yun-bok. Không ngá» anh trai nà ng vì má»™t lý do bà hiểm đã tá»± vẫn, để bảo tồn danh tÃnh gia đình, nà ng đã từ bá» thân pháºn nữ nhi và đóng giả anh trai lấy tên là Shin Yun-bok. Rồi trở thà nh há»c trò của há»a sÄ© nổi tiếng Kim Hong-do hÆ¡n nà ng 13 tuổi. CÅ©ng từ đây giữa hai ngÆ°á»i nảy sinh má»™t cuá»™c tình trái ngang, và nó được thấy trong nhiá»u tác phẩm vá» tình yêu của nà ng.
Bảo tà ng nghệ thuáºt Gansong Seoul hiện nay là nÆ¡i trÆ°ng bà y nhiá»u sáng tác nhất của Shin Yun-bok vá»›i khoảng 100 tác phẩm xoay quanh chủ Ä‘á»: Ä‘á»i thÆ°á»ng, gặp gỡ, vui chÆ¡i, tình yêu trai gái, dục vá»ng và khuê phòng, miêu tả những khát khao của ngÆ°á»i dân vá» má»™t cuá»™c sống tá»± do, ấm no, hạnh phúc, yêu và được yêu, ngoà i ra là kiến trúc, chân dung ngÆ°á»i đẹp, buổi du ngoại của quý tá»™c, thÆ° sinh và nhà sÆ°... Tiêu biểu là các bức tranh: Ngà y Dano, Tắm giặt bên suối, Chuyện ven thà nh giếng nằm trong chủ Ä‘á» Ä‘á»i thÆ°á»ng; Vồ váºp trên phố, Nhà sÆ° cúi chà o cô kỹ nữ (Tiểu tăng kÃnh chà o), Tìm đến chùa nghe kinh (trong Gặp gỡ), Vui chÆ¡i bên hồ sen, Ngà y xuân trên đồng, Múa kiếm (trong Vui chÆ¡i); Äợi, Ghẹo gái bên hoa Ä‘á»— quyên, Dắt dÃu lúc ná»a đêm (trong Tình yêu trai gái), Góa phụ xem phối giống, Mai mối dÆ°á»›i hoa thu (trong Dục vá»ng) và Tiệc rượu, Hồng lâu (trong Khuê phòng),...
http://tin180.com/wp-content/blogs.dir/7/files/2010/07/img251.png
Ngà y Dano tả cảnh má»™t nhóm kỹ nữ ngá»±c trần gá»™t tóc bên má»™t dòng suối nét mặt rạng ngá»i, không chú ý phÃa sau có hai chú tiểu nấp sau tảng đá Ä‘ang ngắm nhìn há» háo hức. Má»™t nhóm khác đã gá»™t xong liá»n quấn tóc và chÆ¡i Ä‘u trong không khà sảng khoái của ngà y lá»… mồng 5 tháng 5 âm lịch. Vui chÆ¡i bên hồ sen lại vá» má»™t nhóm nam nữ ngồi đánh Ä‘Ã n uống rượu thưởng sen, các chà ng trai trong Ä‘iệu bá»™ ôm ấp ve vãn, còn các cô gái thì nhìn há» vá»›i ánh mắt đắm Ä‘uối. Múa kiếm khắc há»a hai đám quý tá»™c ngồi ăn tiệc xem má»™t cặp vÅ© nữ múa kiếm, tà áo bị gió thốc để lá»™ những Ä‘Æ°á»ng cong tuyệt mỹ, trong khi Ä‘a số xem diá»…n thì má»™t chà ng trai mê mẩn trÆ°á»›c má»™t cô gái ngồi sát bên cạnh.
Hấp dẫn nhất phải kể tá»›i bức tranh Hò hẹn lúc ná»a đêm, còn gá»i là Äôi tình nhân dÆ°á»›i trăng nằm trong táºp tranh Hyeowon jeonsincheop gồm 30 bức tranh - di sản quốc gia số 135 của Hà n Quốc, đặc tả giá» phút chia tay của cặp tình nhân sau má»™t cuá»™c gặp ngắn ngủi dÆ°á»›i ánh trăng trong má»™t ngõ tối lúc ná»a đêm. Bên phải tranh là má»™t nam má»™t nữ đứng cạnh nhau. Bên trái là má»™t vầng trăng khuyết treo trên mái nhà . Chà ng trai Ä‘á»™i má»™t chiếc mÅ© lá»›n và mặc má»™t chiếc áo trắng chùm toà n thân cho thấy anh là má»™t quý tá»™c. Tay phải cầm má»™t chiếc đèn lồng, tay trái dÆ°á»ng nhÆ° Ä‘ang lục má»™t thứ gì đó trong túi định trao cho cô gái. DÆ°á»›i chân Ä‘i má»™t đôi già y da mÅ©i hếch, ở mÅ©i và gót Ä‘iểm mảng trang trà mà u dÆ°Æ¡ng nhạt. Mặt quay ngang, ánh mắt đằm thắm nhìn sang ngÆ°á»i yêu. Cô gái cÅ©ng ở hà ng danh giá, cô Ä‘á»™i trên đầu má»™t chiếc mÅ© choà ng mà u xanh da trá»i và mặc má»™t chiếc áo ở cổ và tay có mảng mà u hồng, chiếc váy mà u dÆ°Æ¡ng nhạt và đôi hà i da hồng. Khuôn mặt e lệ che dÆ°á»›i chiếc mÅ© choà ng rá»™ng, hÆ°á»›ng vá» phÃa anh, ánh mắt nhìn xuống xa xăm. Sau lÆ°ng há» là má»™t bức tÆ°á»ng đá chạy từ phải qua trái rồi rẽ sang má»™t góc ở giữa tranh. ở phÃa xa có má»™t mái nhà và má»™t cá»a sổ. Trên bức tÆ°á»ng lòa xòa những cà nh cây và trên cao là má»™t vầng trăng khuyết rất sáng do quanh đó vẽ Ä‘Æ°á»ng viá»n bằng má»±c Ä‘en. Trên tÆ°á»ng Ä‘á» má»™t bà i thÆ¡ ngắn: ánh trăng cháºm rãi rÆ¡i/ Tam canh đã tá»›i rồi/ Äôi tim còn thổn thức/ Dùng dằng ở hay thôi. DÆ°á»›i bà i thÆ¡ là bút hiệu của há»a sÄ©.
http://tin180.com/wp-content/blogs.dir/7/files/2010/07/img231.png
Xem thá»i gian trong bà i thÆ¡ thì đôi bạn hẹn nhau và o khoảng sau canh ba, tức là khoảng 1 giá» sáng. ở Hanseong - thủ đô của Joseon bấy giá», và nay là thà nh phố Seoul, lệnh giá»›i nghiêm quy định má»i ngÆ°á»i phải ở trong nhà từ tám giá» tối đến bốn giá» sáng. Váºy là há» hẹn nhau và o lúc không được phép ra ngoà i. Theo lá»… nghi nam nữ từ bảy tuổi trở lên sẽ phải sống tách biệt có ngÆ°á»i giám sát; nam nữ con nhà quý tá»™c đến tuổi trưởng thà nh không được phép ở má»™t mình vá»›i ngÆ°á»i khác giá»›i ngoại trừ há» hà ng; khi má»™t phụ nữ ra khá»i nhà phải ngồi kiệu và che kÃn mặt sau đó có ngÆ°á»i hầu Ä‘i theo phục vụ. Thì vá» Ä‘iá»u nà y, há» cÅ©ng là m trái. Nhìn bá»™ áo đẹp và khuôn mặt nhẵn nhụi có thể Ä‘oán chà ng trai là má»™t thanh niên quyá»n quý. Và qua bá»™ trang phục kiểu cách thì cô gái cÅ©ng già u sang. Có lẽ há» là bạn bè, cô gái là em gái ngÆ°á»i bạn thân của anh, hỠđã yêu mến nhau từ nhá» và đang vượt thá» thách để đến bên nhau. Quan sát kỹ phÃa sau chiếc mÅ© choà ng của cô gái lại thấy má»™t mái tóc dà i, rất dá»… là má»™t mái tóc giả của má»™t phụ nữ đã có chồng bởi phụ nữ thÆ°á»ng búi cao, thanh nữ thÆ°á»ng tết bÃm, và quả nhÆ° váºy thì há» còn có quan hệ ngoại tình. Cuá»™c hẹn hò của há» là má»™t cuá»™c gặp bà máºt mà hai ngÆ°á»i không muốn ai biết. NhÆ°ng đây không phải là trÆ°á»ng hợp hy hữu ở Hanseong thá»i nà y, qua nhiá»u tác phẩm của Shin Yun-bok cÅ©ng thấy những cuá»™c hẹn hò nhÆ° thế của má»™t lúc nhiá»u cặp tình nhân, từ đó có thể nói hẹn hò kiểu nà y xảy ra rất thÆ°á»ng xuyên nếu không nói là khá phổ biến bấy giá». Thế nhÆ°ng, dù gì cuá»™c gặp của há» cÅ©ng là má»™t việc đầy ngang trái, khiến há» khá vá»™i vã và đầy lo lắng. Äá»c bà i thÆ¡ và xem tranh, hai ngÆ°á»i rất lÆ°u luyến nhÆ°ng vì trá»i sáng nên chà ng trai Ä‘Ã nh phải ra Ä‘i. Nó cÅ©ng nhắc đến má»™t khả năng khác: Äây không phải là cuá»™c hò hẹn Ä‘Æ¡n thuần mà là giá» phút chia tay cay đắng bởi có thể há» sẽ không bao giá» còn được gặp nhau nữa khi cô gái cúi mặt quyết định trở vá» góc Ä‘Æ°á»ng và o nhà còn chà ng trai day dứt trông theo.
http://tin180.com/wp-content/blogs.dir/7/files/2010/07/img27.png
Trong tranh, há»a sÄ© đã rất giá»i đón bắt xung Ä‘á»™t ná»™i tâm và nghịch cảnh của cặp tình nhân. Không biết ông yêu hay ghét hai nhân váºt quý tá»™c nà y song ông cÅ©ng bá»™c lá»™ sá»± thông cảm nhất định. Bằng cách vẽ ngÆ°á»i sắc nét, vẽ váºt và ná»n xa và má», ông đã tách há» ra khá»i mà n đêm u tịch, để rồi hiện lên rõ rà ng ở bên phải rất cân xứng vá»›i ngôi nhà và mặt trăng ở bên trái cùng bức tÆ°á»ng trung tâm. Ngoà i ra, mà u sắc trên trang phục thanh nhã cÅ©ng cho thấy sá»± giao hòa vấn vÃt; còn vầng trăng thì nhÆ° cúi hẳn xuống nhòm và soi tá» tình thế thẹn thùng, lưỡng lá»± của hai ngÆ°á»i.
Chu Mạnh CÆ°á»ng
(theo vietnamfineart)
(source: http://tin180.com/nghethuat/2010/07/05/shin-yun-bok-cai-nhin-trao-phung-v%e1%bb%80-th%e1%ba%be-gi%e1%bb%9ai-phu-hoa/ )
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét