Nhung phan doi noi troi

Có những con người ngày lang thang trên hè phố, tối lại lấy hè phố làm giường. Cuộc sống của họ như kiếp bèo dạt mây trôi.

Mưu sinh ở vỉa hè hồn nhiên như sống thì phải làm và làm mới có ăn vậy. Hồn nhiên đến mức không biết đòi hỏi, dù nghèo và vẫn phong thanh người nghèo được trợ giúp này nọ thì họ cũng không mất công hỏi xem họ có phần hay không, phần ấy do ai quản lý.

Họ vất vưởng làm ăn, vất vưởng chia sẻ với người vất vưởng kế bên trên vỉa hè. Kinh tế vỉa hè không đặt mục tiêu cao xa ở tương lai để hươu vượn, không có quá khứ vẻ vang để chộn rộn tự hào, không vênh mặt lên hay cúi mặt xuống, mà nhẫn nại trong nắng mưa và chịu đựng.

http://tin180.com/wp-content/blogs.dir/2/files/2010/03/nhung-phan-doi-noi-troi_Tin180.com_001.jpg

Bên trong điểm bán ăn uống ở vỉa hè.

Quanh năm không nghỉ

Tôi đang đi đến khúc giữa của đoạn vỉa hè, nơi có hai điểm kinh doanh bề thế nhất, bán suốt ngày đêm, bảng hiệu dựng phía trước là “bún măng, riêu; cháo gà, vịt; nhậu bình dân”.

Mỗi điểm có cái tủ nhỏ đựng thực phẩm, rau, gia vị; cụm bếp lò; cái bàn đựng tô, bát, dao thớt; mấy xô nước và những bộ bàn ghế cóc bằng nhựa.

Từ đầu này đoạn vỉa hè đi tới, gặp điểm kinh doanh ăn uống của chị Ngô Thị Hạnh trước. Chị Hạnh dáng người cao ráo, rắn rỏi vẻ thô cứng.

Hỏi chuyện, chị cho biết quê ở xã Long Thạnh, huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang, lên đây đã nhiều năm ở trọ và bán quán tại đây từ ngày mới mở con đường gần chục năm trước. Chị cho biết, quán có ba chị em thay nhau trông coi.

Điểm ăn uống kế tiếp của chị Mai, có một mình. Điểm bán của chị Mai bày năm bộ bàn ghế cóc nhưng chị Mai bảo có sáu bộ và ban đêm mới bày ra hết khi quầy bán bánh mì và bánh quẩy bên cạnh nghỉ.

“Ở đây, ban đêm bán được hơn ban ngày”, chị Mai nói “người xuống xe ở bến xe đến ăn, và đông hơn là thanh niên trai gái đi chơi đêm”.

Chị Mai năm nay 41 tuổi, quê ở xã Trung An, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ, cách dăm chục cây số. Chị xuống Cần Thơ từ năm 2001, bán căng tin trong cơ quan nhà nước đến khi có chủ trương cấm mở căng tin như thế, thì thuê điểm bán cà phê và hơn nửa năm nay thuê lại điểm bán ăn uống ở vỉa hè này.

“Vỉa hè công cộng mà phải thuê ư, thuê với ai?”, tôi ngạc nhiên. Chị Mai nhẹ nhàng ngồi xuống cái ghế cóc ở bàn bên kia, trả lời, vì người ta đến trước mở điểm bán rồi, chị đến sau phải thuê lại. Thuê như thế nào? Thuê bằng cách mỗi ngày trả góp 30.000 đồng.

Tôi nói, ở vỉa hè thông thốc, ngày mưa gió rất khó bán hàng ăn uống, lấy tiền đâu trả góp? Chị Mai cười buồn: “Mưa gió thì khổ lắm, nấu nướng khó, khách không biết ngồi vào đâu. Nhưng làm ăn mà, phải chịu thôi”.

Chị tâm sự: Sáng bán đến trưa, về nhà trọ nghỉ ngơi chút, khoảng 3 giờ chiều ra bán tiếp đến suốt đêm. Nửa đêm về sáng, khi vắng khách, mệt mỏi quá ngả chiếc ghế bố ra nằm thiếp chốc lát, có khách người ta gọi dậy mơ mơ màng màng bán tiếp.

“Ai gọi dậy?”, tôi tò mò. “Khách gọi”, chị trả lời. Tôi mỉm cười, nếu khách không gọi mà cứ lấy ăn không trả tiền thì sao? Chị Mai thoáng ngơ ngác rồi cũng cười theo, chưa thấy ai lấy gì cả, người đến đây cũng tốt.

Một người quen của tôi có nhà gần vỉa hè, phía sau khu đất trống, nói với tôi một câu tựa như hôm trước chị Tâm máy may nói: “Các bà ở vỉa hè thiếu nợ cơm bữa, nợ bao vây. Cứ cuối chiều là thấy bốn năm người đến đòi nợ”.

Tết nhất, chị Mai bảo có được về nhà ngày mồng một, còn lại không nghỉ ngày nào, loay hoay xoay xở hoài. Tôi để ý thấy, dịp tết đứa con gái của chị nghỉ học có xuống thăm chị ở vỉa hè. Vì chị luôn tay luôn chân với quán xá, khách khứa nên thấy nó nhấp nhổm, bơ vơ. Ngày tết ở vỉa hè không có gì khác so với ngày thường.

Ở vỉa hè, bán ban đêm đông khách hơn và lúc đó vỉa hè lại như một thế giới khác. Phố xá náu lặng, xe cộ thỉnh thoảng mới có chiếc chạy qua, đèn điện bên đường tỏa thứ ánh sáng vàng nhợt nhạt, run rẩy, sương rơi và gió lạnh.

http://tin180.com/wp-content/blogs.dir/2/files/2010/03/nhung-phan-doi-noi-troi_Tin180.com_002.jpg

Anh Lê Hoàng bán bánh mì.

Tự phú, tự hóa

Ở giữa điểm bán của chị Mai và chị Hạnh có điểm bán nước mía, dừa tươi của vợ chồng anh Lê Hữu Toàn. Khách đứng bên lề đường uống luôn thì thôi, nếu cần ngồi có sẵn ghế bàn của chị Mai, chị Hạnh.

Cuộc sống phức tạp, rối ren mà cũng giản đơn, dễ hiểu, có cầu thì có cung từ thuở sơ khai xã hội loài người đã vậy. Lão Tử từng nói: “Vô sự dân tự phú”, nôm na nghĩa là, không cần can thiệp bằng quyền lực, cuộc sống dân chúng tự tìm cách thoát đói nghèo.

Hiểu ra, đôi lúc đôi nơi nhân danh này nọ tìm cách can thiệp thô bạo vào cuộc sống dân chúng, đều cho kết quả xấu, như dòng nước chảy tự nhiên bị ngăn, bị nắn thế nào cũng sinh ra xáo trộn, tàn phá, không sớm thì muộn, không ở thượng lưu thì hạ lưu.

Vợ chồng anh bán nước mía, dừa tươi Lê Hữu Toàn là nhà dịch vụ cung cấp điện nước cho vỉa hè này. Vợ chồng anh thuê nhà trọ gần vỉa hè, bắt vòi nước và kéo điện bán cho những người kinh doanh trên vỉa hè có nhu cầu.

Việc bắt vòi nước và kéo điện phải xin phép chủ nhà trọ, trả cho chủ nhà trọ mỗi tháng 50.000 đồng. Sau đó, anh Toàn bán lại cho chị Mai, chị Hạnh, nước và điện mỗi người một ngày đêm 20.000 đồng; nước phải xách từ vòi, còn điện được kéo dây ra tận quán.

Những người khác, chỉ xài nước rửa ráy mặt mũi tay chân, mỗi ngày dăm ba nghìn đồng. Tôi hỏi, lời bao nhiêu? Anh Toàn trả lời, tháng vài trăm nghìn đồng. Cái từ “vài trăm” ở vỉa hè có độ co giãn lớn, từ hai ba trăm đến dăm sáu trăm..

Chỉ biết anh Toàn là người có học hành, hiểu biết, anh của 5 đứa em trong một gia đình nông dân ở xã Thạnh Xuân, huyện Châu Thành A, tỉnh Hậu Giang.

Năm nay 42 tuổi, ra Cần Thơ ở trọ làm công nhân nhà máy giày hơn 10 năm trước, nhà máy phá sản, về quê nuôi ba ba. Gặp lúc ba ba giống giá cao mà khi bán thịt lại giá thấp, mở ra làm ăn quá lớn, nuôi đến 10.000 con, kết quả lỗ nặng.

Anh kể, vài người bà con của anh nuôi chỉ mấy nghìn con, gượng được qua khó khăn, nay đã thành tỷ phú, còn anh đem vợ con trở lại Cần Thơ ở trọ bán nước mía, qua vài nơi và đến vỉa hè này từ năm 2005.

Cuộc sống gia đình anh mấy năm nay có đỡ, nhất là sức khỏe cải thiện thấy rõ. Vợ chồng anh có cô con gái 19 tuổi, nghỉ lớp 11 và nay đang học việc. Ở đâu cũng thế, có học vẫn hơn, biết tính toán thì dẫu vất vả cũng dễ thở, có cơ khá giả.

Đến đây, tôi không thể không kể chuyện bán bánh mì ở vỉa hè. Một hôm, tôi chở con đi học, cháu xin ổ bánh mì ăn sáng và đòi đến xe bán bánh mì Lê Hoàng.

Xe bán bánh mì Lê Hoàng không nằm trên đoạn vỉa hè tôi đang đề cập, cũng ở vỉa hè nhưng đi một khúc nữa. Tôi thấy nếu viết về mưu sinh vỉa hè mà thiếu chiếc xe bánh mì Lê Hoàng thì chưa đầy đủ, thậm chí là thiếu sót. Tôi có đôi lời về xe bánh mì này.

Mua được ổ bánh mì ở xe Lê Hoàng, con tôi háo hức mở giấy gói bên ngoài, mặt xị xuống. Tôi hỏi con vì sao có vẻ buồn. Con tôi trả lời, vì rưới ít nước tương.

Bánh mì Lê Hoàng đông khách hóa ra nhờ loại nước tương đặc biệt do anh tự nấu. Xe bánh mì Lê Hoàng, có thời kỳ một ngày bán được gần 1.000 ổ, mỗi ổ lời 1.000 đồng.

Tôi đem chuyện của con gái tôi kể với Lê Hoàng, anh cười hiền lành, vậy mà cháu không bảo để rưới thêm nước tương. Việc nấu nước tương do anh nghĩ ra hay học từ đâu?

Lê Hoàng kể, anh học từ một người thầy dạy văn hóa thuở nhỏ ở quận Cái Răng, thành phố Cần Thơ, một người Hoa nay đã già, ông và các con ông đều không bán bánh mì.

Bí quyết ở chỗ chọn nước tương, nấu lên cùng với đường, muối, bột ngọt, thành sền sệt, sao cho thơm ngon vừa khẩu vị nhiều người. Nói thật đơn giản, nhưng như mọi bí quyết trên đời, làm không mấy ai thành công. Lê Hoàng cho biết, vợ anh nấu nước tương chỉ đạt được bảy phần thơm ngon so với mười phần của anh.

Thấy Lê Hoàng bán được bánh mì, nhiều người làm theo và vỉa hè đoạn phố ấy bây giờ có rất nhiều xe bán bánh mì. Lê Hoàng giảm lượng bánh mì bán mỗi ngày xuống còn khoảng 300 ổ, mở thêm xe nướng thịt.

Đây cũng là sáng chế của anh, hồi nào học được nghề nướng thịt trong lu, anh chế ra xe nướng sạch sẽ, rộng rãi hơn, nướng than đước nhưng quay trở bằng mô tơ điện.

Một ngày bán 30 kg thịt gà và thịt đầu heo, 20 kg ruột heo. Lê Hoàng cười, nói nhẹ tâng: “Đồng vốn bỏ ra không nhiều mà chịu làm thì mỗi tháng kiếm lời mười mấy hai chục triệu đồng”.

Vợ chồng Lê Hoàng kiên trì gắn bó với nghề bán bánh mì và thịt nướng ở vỉa hè. Tiền kiếm được nhiều, nhưng nhiều năm nay gia đình anh vẫn ở trọ. Vì sao vậy?

Bình thường, Lê Hoàng rất hiền lành, nói năng nhỏ nhẹ, cử chỉ dịu dàng. Vậy mà, khi rượu ngà ngà, anh trở thành con người khác hẳn.

Cái tủ bán bánh mì giá hơn chục triệu đồng, anh thẳng cánh nện tảng đá bể tan kính, móp hết khung nhôm, không hề do dự. Vợ anh hốt hoảng muốn ngăn cản, anh đánh luôn.

Liên tục như vậy. Lúc không có rượu, tôi nói, một tháng cặm cụi làm ăn chỉ một trận vung tay vung chân là hết. Anh cười hiền lành, vẻ ân hận.

Nhậu vui bạn, đôi khi anh còn sẵn sàng cá độ nọ kia, bỏ tiền triệu nhẹ tâng như đôi tay điêu luyện bí quyết nghề của anh làm ra tiền triệu dễ dàng.

Vui xuân, tôi chúc Lê Hoàng năm mới uống rượu xong bớt nóng nảy. Chủ nhà trọ của Lê Hoàng nói thêm, dịp Tết đã thấy Lê Hoàng bớt quậy quạng, hy vọng giữ được cả năm để giàu có.

Lại nhớ câu của Lão Tử: “Vô vi dân tự hóa”, nôm na nghĩa là cứ để tự nhiên, người dân sẽ tự điều chỉnh, bớt những điều chưa hay, chưa tốt. Thêm niềm hy vọng đầu năm với ông chủ nhà trọ của anh Lê Hoàng.

Theo 24h
(source: http://tin180.com/xahoi/?p=15889 )